ලිනක්ස්,

ලිනක්ස් (Linux) (ගනූ ලිනක්ස් ලෙසද හැඳින්වේ) යනු යුනික්ස් හා සමාන පරිගණක මෙහෙයුම් පද්ධතියකි. ලින්ක්ස් විවෘත කේත (open source) මෘදුකාංගයක සංවර්ධනයට ප්‍රකට නිදසුනක් වන අතර, වානිජමය මෙහෙයුම් පද්ධති වන මයික්‍රොසොෆ්ට් වින්ඩෝස් හා මැක් ඕඑස් එක්ස් මෙන් නොව මෙහෙයුම් පද්ධතියේ සියලු කේතයන් ලෝකයේ ඕනෑම කෙනෙකු හට නොමිලයේ භාවිතයට ලබා ගැනීමට, බෙදා හැරීමට, හා වෙනස් කිරීමට ඉඩ සලසයි.
ආරම්හක යුගයේදී ලිනක්ස් සංවර්ධනය හා පාවිච්චි කිරීම සිදුවූයේ ලිනක්ස් ලෝලීන් සීමිත පිරිසක් අතර පමණි. එනමුත් පසු කාලීන ව IBM, Sun Microsystems, Hewlett-Packard, Novell වැනි සමාගම් ලිනක්ස් සර්වර් මෙහෙයුම් පද්ධතියක් ලෙස දියුණු කෙරිණී. වර්තමාන වන විට ලිනක්ස් වැඩතල මෙහෙයුම් පද්ධතියක් (desktop OS) ලෙස ප්‍රචලිතව ඇත. මෙය ජංගම දුරකතන වල සිට සුපිරි පරිගනක දක්වා විහිදී ඇත. මෙහි ඇති විශ්වාසීදායකත්වය, ආරක්ෂාව, අඩු වියදම (ඇත්තටම වියදමක් ඇත්තේම නැත) හා නිදහස මෙහි සාර්ථකත්වයට හේතුවී ඇත.

ඉතිහාසය

වසර 1964 පමණ කාලයේදී ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපදයේ මැචුසෙට් තාක්ෂණ ආයතනය MIT, General Electric ආයතනය සහ Bell Labs ආයතනයද එක්ව Multics නමින් පරිගණක මෙහෙයුම් පද්ධතියක් නිර්මාණය කිරීමේ ව්‍යාපෘතියක් ආරම්භකෙරිණි. එහෙත් වසර 1969 වනතෙක්ම ව්‍යාපෘතිය සම්පූර්ණ කරගත නොහැකිවූ හෙයින් [Bell Labs] ආයතනය එම ව්‍යාපෘතියට දැක්වූ දායකත්වය අවසන් කළේය. එහෙත් Bell Labs ආයතනයේ ඩෙනිස් රිචී සහ කෙන් තොම්සන් යන පරිගණක විද්‍යාඥයින් දෙදෙනාට මෙවැනි මෙහෙයුම් පද්ධතියක් නිර්මාණය කිරීමේ අවශ්‍යතාවක් ඇතිවී තිබුණි. එහෙයින් ඔවුන් සතු PDP-7 නමැති කුඩා පරිගණකය මත ක්‍රියාත්මක විය හැකි මෙහෙයුම් පද්ධතියක් නිර්මාණය කර එය යුනික්ස් Unics ලෙස හඳුන්වන ලදී. පසුකාලීනව එහි නාමය Unix ලෙස වෙනස් වූ අතර ඩෙනිස් රිචී පරිගණක විද්‍යාඥයා විසින් B පරිගණක ක්‍රමලේඛ භාෂාව මඟින් වැඩිදියුණු කරන ලද C පරිගණක ක්‍රමලේඛ භාෂාව ආධාරයෙන් එය වසර 1973 පමණ නැවත ක්‍රමලේඛගතකරන ලදී.

රිචඩ් ස්ටෝල්මන්

වසර 1983 වන විට Unix මෙහෙයුම් පද්ධතිය මත පදනම් වූ වානිජමය පරිගණක මෙහෙයුම් පද්ධති ඉතා ප්‍රචලිතව පැවතිණ. එහෙත් ඒවායේ ක්‍රමලේඛණය නිදහස් නොකිරීමට ඒවායේ නිර්මාණකරුවන් වගබලාගත්හ. එවකට ඇමෙරිකා එක්සත් ජනපදයේ මැචුසෙට් තාක්ෂණ ආයතන‍යේ MIT කාර්යේ නියුතුව සිටි රිචඩ් ස්ටෝල්මන් Richard Stallman නමැති පරිගණක විද්‍යාඥයා මෙම ක්‍රමලේඛණ නිදහස් නොකිරීම පිළිබඳ මහත් කණස්සල්ලට පත්ව සිටියේය. එබැවින් වසර 1983 දී මැචුසෙට් තාක්ෂණ ආයතන‍ය හැරදමා යන ඔහු නිදහස් මෘදුකාංග පදනම ආරම්භ කරමින් Unix වැනි නිදහස් මෙහෙයුම් පද්ධතියක් නිර්මාණය කිරීමේ අරමුණින් GNU Project ව්‍යාපෘතිය ආරම්භ කලේය. ඉන් පසු ලොවපුරා සිටින පරිගණක ක්‍රමලේඛණ ශිල්පීන්ගේද දායකත්වයෙන් වසර 1990 පමණ වනවිට මෙම ව්‍යාපෘතිය සම්පූර්ණයන්ම පාහේ අවසන් වී තිබුණි. එහෙත් මෙම මෙහෙයුම් පද්ධතියට අත්‍යවශ්‍ය අංගයක් වන කර්නලය රිචඩ් ස්ටෝල්මන්ට අවශ්‍ය පරිදි නිමවී නොතිබුණි. ඒ සඳහා ඔහුට ලීනස් ට්‍රොවල්ඩ්ස් ගේ ආගමනය තෙක් නැවතීමට සිදුවිය.
වසර 1991 දී පින්ලන්තයේ හෙල්සින්කි විශ්වවිද්‍යාලයට ඇතුලත් වන ලීනස් ට්‍රොවල්ඩ්ස් නම් 21 හැවිරිදි විශ්වවිද්‍යාල සිසුවා පරිගණක මෙහෙයුම් පද්ධති පිළිබඳ උනන්දුවක් දැක්වූවෙකි. ඔහු විශ්වවිද්‍යාලය්දී අධ්‍යාපනික කටයුතු සඳහා භාවිත කලේ ඔහුගේ ගුරුවරයා වු ඇමෙරිකානු ජාතික මහාචාර්ය ඇන්ඩෘ ටැනන්බෝම් විසින් ක්‍රමලේඛ ගතකරන ලද Unix වැනි MINIX නමැති මෙහෙයුම් පද්ධතියයි. ඔහු මෙම මෙහෙයුම් පද්ධතියේ ඇති ක්‍රමලේඛ භාවිතා කරමින් සහ වැඩිදියුණු කරමින් ලිනක්ස් කර්නලය නිර්මාණය කරන ලදි. පසුව ඔහු විසින් අන්තර්ජාලයට මුදාහරින ලද එම ක්‍රමලේඛණය ලොවපුරා සිටින පරිගණක ක්‍රමලේඛණ ශිල්පීන්ගේද දායකත්වයෙන් වැඩිදියුණු කිරීමෙන් අනතුරුව රිචඩ් ස්ටෝල්මන්ගේ GNU Project ව්‍යාපෘතිය මඟින් නිපැයුණු වැඩසටහන් සමඟ ඒකාබද්ධ කරමින් Linux මෙහෙයුම් පද්ධතිය ක්‍රියාත්මක විය.

තාක්ෂණික සහාය

ලිනක්ස් මෙහෙයුම් පද්ධතීන් සඳහා තාක්ෂණික සහාය ලබාදීම සඳහා ගෙවීමක් කර ආයතනයක් මගින් හෝ මිලියන සංඛ්‍යාතයක් වන ලිනක්ස් පරිශීලකයන් ගෙන් online forums, newsgroups සහ mailing lists මගින් නොමිලේ සහය ලබා ගත හැක.
ව්‍යාපාරික රාමුවේ දී තාක්ෂණික සේවාවන් සඳහා යම් මුදලක් අය කරනු ලැබේ. මේ නිසා විශේෂයෙන් ව්‍යාපාරික භාවිතය සඳහා වෙනමම පැකේජ ලබාදීමට සමහර ලිනක්ස් ආශ්‍රිත සේවා ලබාදෙන ආයතන ක්‍රියා කරයි. මේ සමඟ ම එම විශේෂ ලිනක්ස් පැකේජයට අනන්‍ය වූ පරිපාලන මෘදුකාංග ලබාදීමෙන් ලිනක්ස් භාවිතය පහසුකර දී ඇත.

GNU/Linux හි වර්ථමාන යෙදවීම්

GNU/Linux නොහොත් ලිනක්ස් මෙහෙයුම් පද්‍ධතිය වර්තමාන ලෝකයේ නැතුවම බැරි මෙහෙයුම් පද්‍ධතියක් බවට පත්වී ඇත. මෙයට බොහෝ සෙයින් හේතුකාරණය වී ඇත්තේ ඇන්ඩ්‍රොයිඩ් (Android) නම් ලිනක්ස් මෙහෙයුම් පද්ධතිය ජංගම දුරකථන හා ඒ ආශ්‍රිත චංචල මෙවලම් භාවිතයේ සිදුවූ අති ප්‍රබල වර්ධනයයි. නමුත් මේ පිළිබඳව ලිනක්ස් කර්නලයේ නිර්මාතෘ වන “ලීනස් ත්‍රෝවල්ඩ්“ කනගාටු වන බව දැනගන්නට ලැබේ. ඒ මක්නිසාදයත් ඔහු ගේ සිහිනය වූයේ “ලිනක්ස්“ මෙහෙයුම් පද්ධතිය එදිනෙදා කාර්යයන් සඳහා වන ලැප්ටොප් හා ඩෙස්ක්ටොප් පරිගණක වල භාවිතා වෙනු දැකීමයි.

ලිනක්ස් බෙදාහැරීම්,

ඒ ලිනක්ස් බෙදාහැරීම් ලිනක්ස්  කර්නලය සහ, බොහෝ විට, යම් පැකේජ කළමනාකරණ පද්ධතිය මත පදනම් වූ මෘදුකාංග එකතු වලින් සාදන ලද මෙහෙයුම් පද්ධතිය වේ. ලිනක්ස් භාවිතා කරන්නන් සාමාන්යයෙන් උදාහරණ ලෙස සහ පෞද්ගලික පරිගණක සිට බලවත් සුපිරි පරිගණක  බාවිතාවේ.

සාමාන්ය ලිනක්ස් බෙදාහැරීම ලිනක්ස් කර්නලය, GNU මෙවලම් හා  libraries , අමතර මෘදුකාංග,  window system (වඩාත් බාවිතවන  X Window System වැනි),  window manager , සහ  desktop environment වලින් සමන්විත වේ. ඇතුළත්ව ඇතයි මෘදුකාංග බොහෝ මුල් මෘදුකාංග වෙනස්කම් කිරිම්ට ඉඩ සකස්කර දීම, binary blobs හා source code යන ක්‍රම දෙකෙන්  free and open-source software ඇතුලත් වේ සාමාන්යයෙන්, ලිනක්ස් බෙදාහැරීම්වල  ඇතැම් device drivers සඳහා source code නොමැති බැවින් binary blobs ලෙස ලබා ගත යුතුවෙ එවිට සමහර වානිජ මෘදුකාංග ඇතුළත් වේ. ඒ ලිනක්ස් බෙදාහැරීම ද (උදාහරණයක් ලෙස, විවිධ GNU utility සහ libraries) application සහ utility එකතුවක් ලෙස විස්තර හැකිය, එහි හැකියාවන් බොහෝ පරිශීලකයන් හට ඇති අවශ්යතා ඉටු ආකාරයකින් ලෙස කර්නලය සමඟ එක්කොට ඇත . මෙම මෘදුකාංග සඳහා සාමාන්යයෙන් බෙදාහැරීමේ හා පසුව බෙදාහැරීම් නඩත්තුකරන්නන් විසින් මෘදුකාංග බවට  එක්කොට ඇත. මෙම මෘදුකාංග පැකේජ සාමාන්යයෙන් ලොව පුරා so-called repositories වලින් ලබා ගත හැකිය. එවැනි බෙදාහැරීමේ installers (උදාහරණයක් ලෙස, Debian-Installer සහ Anaconda) ලෙස Beside glue components , හෝ package management systems සතුය, මුලින් ලිනක්ස් බෙදාහැරීම් නඩත්තුකරන්නන් විසින් බිම් මට්ටමේ සිට ලියා තිබෙන package ප්‍රරමානය ඉතා සුළු වේ.

600+ පමනවන ලිනක්ස්  බෙදාහැරීම්වලින්  5% පමන ක්රියාකාරීව සංවර්ධනයවන අතර, මෘදුකාංග විශාල ප්‍රර්මනයක් ලබාගත හැක, බෙදාහැරීම් desktops, servers, laptops, netbooks, mobile phones හා tablets සදහා භාවිතයට ගනු ඇත්තේ එමනිසාය, ඒ මෙන්ම ක්‍රියාකාරිත්වය සඳහා පද්ධතියේ  අවම පහසුකම් යොදාගැනේ.Fedora (Red Hat), openSUSE (SUSE) සහ  Ubuntu යනු  එවැනි බෙදාහැරීම් ව්නතර සහමුලුමනින්ම ප්‍රර්දන බෙදාහැරීම් වේ, එවැනි බෙදාහැරීම් ලෙස Debian, Slackware, Gentoo හා Arch Linux ආදිය්ද පවතී.බොහෝ බෙදාහැරීම්, භාවිතා කිරීමට සූදානම් පැමිණ නිශ්චිත උපදෙස් සමග  පූර්ව-සම්පාදිතවේ.

ආරම්භක සඳහා හොඳම ලිනක්ස් බෙදා හැරීම්,

උබුන්ටු ආරම්භ කිරීමට හොඳ ස්ථානයකි

උබුන්ටු බොහෝ විට නවකයින් සඳහා ඉතා පුළුල් ලෙස නිර්දේශ ලිනක්ස් බෙදාහැරීමකි. මෙම ලිනක්ස් බෙදාහැරීම පහසු, සරල ස්ථාපකය හා පරිශීලක හිතකාමී ඩෙස්ක්ටොප් පරිසරයක් සපයයි. සාම්ප්රදායික වින්ඩෝස් ඩෙස්ක්ටොප්  පරිසරයට වඩා ටිකක් වෙනස්, නමුත් එය ඔබට අවබෝද කරගැනීම්ම අසීරු නැහැ.

උබුන්ටු යනු,

උබුන්ටු personal computers, smartphones හා network servers සඳහා Debian මත පදනම් ලිනාක්ස් මෙහෙයුම් පද්ධතියේ හා බෙදා හැරීම වේ. එය user interface එක ලෙස Unity භාවිතා කරයි. එය free software මත පදනම් වේ.

උබුන්ටු සංවර්ධන කරනුයේ දකුණු අප්රිකානු ව්යාපාරිකයකු වන මාර්ක් ෂට්ල්වර්තට අයත් සමාගම වන එක්සත් රාජධානියේ පදනම් වූ කැනොනිකල් සමාගම විසිනි. කැනොනිකල් ආයතනය තාක්ෂණික සහාය හා උබුන්ටු සම්බන්ධ අනෙකුත් සේවාවන් විකිණීම තුළින් ආදායම් උත්පාදනය කරයි. උබුන්ටු ව්යාපෘතිය open-source software development මූලධර්ම යොදාගැනේ.

                                      

                                            

උබුන්ටු install ක්රාන්නේ මෙහෙමයි,

මෙම video ව වෙනුවට සිංහල video වක් කිරීමට එදිරියේදී බලාපොරොත්තු වන බව කරුණාවෙන් සලකන්න :-)

පරිගණකයට Ubuntu Install කරගැනීම !

අප අතර සිටින බොහෝ පිරිසකට Linux Operating System එකක් නිවැරදි ආකාරයෙන් අප පරිගණයෙහි Install කර ගැනීම සම්බන්ධ දැනුමක් නොමැති නිසාවෙන් විවිද ගැටලු කාරී තත්ව වලට ඇද වැටී අවස්ථා එමටයි. එහෙයින් ඔවුන් විසින් බොහෝ අවස්ථා වල පවසන්නේ තමන්ගේ පරිගණකයේ තිබූ Data සියල්ල මැකී ගිය බවටයි. එම නිසාවෙන් Ubuntu මෙහෙයුම් පද්ධතිය පරිගණකයට Install කරගැනීමට ඇතැමෙක් බිය වන්නටත් පුළුවන. උබුන්ටු ඔබගේ පරිගණකයේ සථාපනය කිරීමට නම්, උබුන්ටු CD එකක් හෝ උබුන්ටු bootable USB Drive එකක් සකසා ගත යුතුය. ඒ සඳහා www.ubuntu.com වෙබ් අඩවියෙන් ubuntu desktop ISO ෆයිල් එකක් Download කළ යුතු ය. ඉන්පසු එය nero වැනි මෘදුකාංගයකින් CD තැටියකට burn කළ යුතු ය. එසේ නැතිනම් Unebootin වැන මෘදුකාංගයක් භාවිතයෙන් USB Drive එකකට ස්ථාපනය කළ යුතු ය. ඉන් පසු එය මඟින් පරිගණකය Boot කළ යුතු ය.

පියවර 1

(CD තැටියකින් හෝ USB drive එකකින් පරිගණකය Boot කිරීම ගැන අවබෝධයක් ඔබට තිබිය යුතු ය. මෙම රූපයේ දැක්වෙන්නේ Ubuntu CD එක මඟින් පරිගණකය Boot කරන ආකාරයකි. ) පරිගණකය උබුන්ටු තැටියක් මඟින් ආරම්භ වූ පසු මීළඟ රූපයේ ආකාරයේ තිරයක් දිස් වනු ඇත. 

පියවර 2

මෙම තිරයේදී ඔබට පරිගණකයේ පෙන්වන භාෂාව තාවකාලිකව තේරිය හැකි ය. සිංහල භාෂාවද කැමති නම් තෝරා ගත හැකි ය. තෝරා ගැනීම සඳහා Arrow keys භාවිතා කළ හැකි අතර තෝරා අවසානයේ Enter ඔබන්න. එවිට මීළඟ රූපයේ ඇති තිරය දිස්වනු ඇත. 

පියවර 3

ඔබට උබුන්ටු පරිගණකයේ ස්ථාපනය නොකර කැමති නම් පාවිච්චි කර බැලිය හැකිය. ඔබ උබුන්ටු වලට අලුත් නම්, මෙය කරන ලෙස ඉල්ලමි. එවිට මෙම මෙහෙයුම් පද්ධතිය ගැන යම් අවබෝධයක් ලබා ගත හැකි ය. එලෙසම තමන්ගේ පරිගණකයේ උපකරණ වලට මෙහෙයුම් පද්ධතිය ගැලපේද (Compatibility) යන්න දැන ගැනීමේ අවස්ථාවද උදා වනු ඇත. මතක තබා ගත යුතු වැදගත්ම කරුනක් වන්නේ එවිට උබුන්ටු ක්‍රියාත්මක වන්නේ ඉතාම සෙමිනි. එම නිසා ඔබේ පරිගණකයේ මෙය Test කරද්දී සෙමින් ක්‍රියාත්මක වන්නේ නම් එය එතරම් බිය විය යුතු කරුනක් නොවේ. මන්ද, උබුන්ටු දෘඪ තැටියට (Hard Drive) ස්ථාපනය කල පසු 300% පමණ වේගයේ වැඩි වීමක් ඔබට දැකිය හැකි වනු ඇත. මෙම මගපෙන්වීමේ (Guide එකේ) දී අප කෙලින්ම උබුන්ටු දෘඪ තැටියට ස්ථාපනය කරන ආකාරය පෙන්වයි. එම නිසා Arrow Keys මඟින් Install Ubuntu තෝරා ENTER කරන්න.

මඳ වේලාවකට පසු මීළඟ රූපයේ ඇති තිරය දිස් වනු ඇත. ඔබට එම තිරය දිස් නොවී, ඔබව උබුන්ටු වෙත කඳවීමක් සිදු වුවහොත්, Desktop එකේ ඇති install මඟින් උබුන්ටු ස්ථාපනය කළ හැකිය. මෙම මඟපෙන්වීමේ තිබෙන කරුනු එයට ද, වලංගු වේ.  

පියවර 4

මෙම තිරයෙදී, Continue කරන්න.. 

පියවර 5

මෙම තිරයේදී විශේෂයෙන්ම මතක තබා ගත යුතු වන්නේ, Install this third-party software යන්න තේරීමයි. (Internet අවශ්‍ය විය හැකි ය.) ඔබ අන්තර්ජාලයට සම්බන්ධවී සිටින්නේ නම්, (බොහෝ විට ADSL Connection ඇති අය..) Download updates while installing තේරීමෙන්, Updates එවෙලේම ස්ථාපනය කිරීමට හැකිය. බොහෝ විට මේ සඳහා ~200MB දත්ත ප්‍රමාණයක් වැය වනු ඇති අතරම, ඒවා බාගත වීමට මඳ වේලාවක් ගතවනු ඇත. මෙය අත්‍යවශ්‍යම දෙයක් නොවන අතර මෙය මෙතනදී තේරීම අත්‍යවශ්‍යම නැත. අවශ්‍ය දේවල් තේරීමෙන් අනතුරුව, Continue කරන්න.

පියවර 6

මෙම පියවර ඉතාම වැදගත් පියවරකි. ඔබේ පරිගණකයේ දැනට වින්ඩෝස් ඇත්නම්, ඔබට එයද භාවිතා කිරීමට අවශ්‍යනම් හෝ ඔබේ පරිගණකයේ දෘඪ තැටියේ දැනට පවතින දත්ත විනාශ නොවී රැක ගත යුතු නම්, ඔබ තේරිය යුත්තේ "Something else" යන්නයි. එසේ නොමැතිව ඔබට සම්පූර්ණ දෘඪ තැටියම Format කිරීමට අවශ්‍ය නම් හා වින්ඩෝස් වැනි මෙහෙයුම් පද්ධතියක් උබුන්ටු සමඟ පසුව ස්ථාපනය කිරීමේ අවශ්‍යතාවයක් නැති නම් Erase disk and install Ubuntu තෝරන්න. ඉන්පසු Continue කරන්න.

පියවර 6.0

6.0 පියවරේ සිට 6.5 පියවර දක්වා පියවරයන් අදාල වන්නේ ඔබ කලින් පියවරේදී "Something else" යන්න තේරුවානම් පමණි.

මෙම තිරයේ ඔබට දිස්වන්නේ ඔබගේ පරිගණකයේ දැනට පවතින දෘඪ තැටි පිළිබඳ තොරතුරු ය. මෙහිදී /dev/sda යනු එක දෘඪ තැටියකි. ඔබගේ පරිගණකයේ දෘඪ තැටි කිහිපයක් තිබේ නම්, ඒවා /dev/sda, dev/sdb/, dev/sdc ආදී වශයෙන් දිස්වනු ඇත.

මුලින්ම ඔබ කළ යුතු වන්නේ පහල ඇති Device for boot loader installation මඟින් ඔබට උබුන්ටු ස්ථාපනය කිරීමට අවශ්‍ය දෘඪ තැටිය තේරීමයි. එය තේරීමෙන් පසුව එම දෘඪ තැටියේ නම (/dev/sdx) බලා ගත යුතු ය. ඉන්පසු එම තොරාගත් දෘඪ තැටිය මැද කොටුවෙන් සොයා ගත යුතු ය. මෙහිදී දැනටමත් දෘඪ තැටියේ Partition තිබේ නම් ඒවා මෙහි දිස්වනු ඇත. ඔබ මතක තබා ගත යුතු වැදගත්ම කරුණක් වන්නේ, ඔබ මෙහි කරනු ලබන සියලුම වෙනස්කම් උබුන්ටු ස්ථාපනය කරන දෘඪ තැටියේ පමණක් කළ යුතු ය.

එසේම මෙහිදී සිදු කරන වෙනස්කම් ඇත්තටම සිදුවන්නේ Install now එබූ විට ය. එය ඔබනකම් මෙහි කළ සියලුම වෙනස්කම් ඇත්තට සිදුවන්නේ නැත. එම නිසා වැරදීමක් සිදු වූවා නම්, Revert එබීමෙන් මුල් තත්වයට පත් කළ හැකිය. ඔබ Install now එබුවායින් පසුව කිසිම ආකාරයකින් ඔබ කළ වෙනස්කම් නැවත සකස් කළ නොහැකි බැවින්, සියලුම වෙනස්කම් ගැන හොඳ අවබෝධයකින් පසුව Install now එබිය යුතු ය. දැන්ම Install now ඔබන්න එපා, මීළඟ රූපය බලන්න.. 

පියවර 6.1

Add, Change, Delete හා Revert භාවිතා කර ඔබට Partition වල වෙනස්කම් සිදු කළ හැකි ය. ඔබ වින්ඩෝස් Install කර පුරුද්දක් ඇත්නම් ඉදිරි පියවරයන් එතරම්ම අපහසු නොවනු ඇත.

ඔබගේ දෘඪ තැටියේ Primary Partition තැනිය හැක්කේ 4ක් පමණි. උබුන්ටු සඳහා අවම වශයෙන් Partition දෙකක් සෑදීම අනිවාර්යය වේ. එම නිසා දැනට ඔබේ දෘඪ තැටියේ Partition දෙකක් හෝ ඊට අඩුවෙන් පවතී නම් ගටලුවක් ඇති නොවනු ඇත. එසේම Partition තුනක් පවතී නම්, ගැටලුවක් නැතිව ස්ථාපනය කරන අයුරු ඉදිරියේ දක්වා ඇත. නමුත් හතරක් පවතී නම් ඔබට එක් Primary partition එකක් ඉවත් කළ යුතු වේ. එවිට එහි පවතින තද්ද සියල්ල විනාශ වන බැවින් එම දත්ත සංරක්ෂණය (Backup) කළ යුතු වේ. එසේම සමහර විට ඔබේ දෘඪ තැටියේ partition හතරකට වඩා දැකිය හැකි ය. එසේ කර තිබේ නම්, ඒ Logical partition භාවිතා කිරීමෙනි. Logical partition යනු බොරු Partition එකකි. Logical partition එකක් තුල අපට Partition විශාල ප්‍රමාණයක් සෑදිය හැකි ය. මේ ගැන ඉදිරියේදී දැක්වේ. 

මීළඟ රූප වලින් උබුන්ටු වලට හොඳ ආකාරයට partition සකසන ආකාරය විස්තර කර ඇත. මීළඟ රූපය බලන්න.. 

පියවර 6.2

මෙම රූපයේ නිල් පැහැති කොටුවෙන් දිස්වන කොටස බලන්න. එහදී දැක්වෙන්නේ මෙම දෘඪ තැටියේ දැනටමත් Partition තුනක් පවතින බවයි. ඉතින් එවැනි අවස්ථාවකදී අප Logical Partition එකක් නිර්මාණය කළ යුතු ය. (එවිට එම Logical Partition එක ඇතුලේ අපට අවශ්‍ය Partition ප්‍රමාණය නිර්මාණය කළ හැකි ය. ) එසේම Partition එකේ File type එක යනු වැදගත් දෙයකි. සාමාන්‍ය පරිහරණය සඳහා EXT4 file System එක ප්‍රමාණවත් වේ.

අප උබුන්ටු වලදී partition නිර්මාණයේදී, / යන partition එකක් හා swap යන partition එකක් සෑදීම අනිවාර්ය වේ. / යනු මුලු ලිනුක්ස් පද්ධතයම ස්ථාපනය වන partition එකයි. එසේම අපට අවශ්‍ය නම් ලිනුක්ස් පද්ධතියේ විවිධ ගෙනු සහිත ස්ථාන විවිධ partition වලට බෙදිය හැකි ය. මෙය තරමක් ගැඹුරු දෙයක් වේ. නමුත්, සාමාන්‍ය භාවිතයේදී අප බෙදන එක parition එකක් ඇත. එනම්, /home යන්නයි. /home යනු අපගේ පුද්ගලික ගොනු save කර තබා ගන්නා folder එකයි. (වින්ඩෝස් වල my documents, my pictures, my music, my videos, Downloads ආදිය මීට සමාන කමක් දක්වයි. ) මෙම folder එක, වෙනම partition එකක් විදියට තබා ගැනීමෙන්, මෙහෙයුම් පදුධතිය ඇති partition එකට හානියක් වූ විට අපගේ ගොනු ආරක්ෂා වේ. එම නිසා අප මෙහිදී partition තුනක් නිර්මාණය කරනු ලැබේ. (ඔබේ දෘඪ තැටියේ එතරම් ඉඩ නැතිනම්, 40GB වලට වඩා අඩුවෙන් උබුන්ටු වලට වෙන් කරන්නේ නම් /home partition එකක් තැනීම අවශ්‍ය නැත. එය නොසෑදුවාට එය නැති වන්නේ නැත. එය / partition එක තුලම පවතී. ) එම partition තුන වන්නේ,
1. /
2. /home
3. Linux Swap

ය.

මෙම රූපයේ logical partition එකක් විදියට / partition එක හදන ආකාරය දක්වා ඇත. එසේ සෑදීමට ඔබ කළ යුතු වන්නේ ඔබේ දෘඪ තිටියේ Free space තෝරා add එබීමයි. එවිට මෙම වින්ඩෝව දිස්වනු ඇත. / partition එකේ ඔබ ස්ථාපනය කරනු ලබන සියලුම මෘදුකාංග (software) අඩංගු වේ. එම නිසා ඔබ බොහෝ මෘදුකාංග භාවිතා කරන්නෙක් නම්, මේ සඳහා අවම වශයෙන් 20GB වත් ලබා දිය යුතු ය. රූපයේ දැක්වෙන පරිදි partition එකේ ප්‍රමාණය දැක්වේන්නේ Mega Byte (MB) වලිනි. (1024MB = 1GB) එම නිසා 20GB = ~20000MB වේ. එම නිසා ඔබ දෙන ප්‍රමාණය MB වලින් සිතා ලබා දිය යුතු ය. මීළඟට /home partition එක නිර්මාණය කළ යුතු ය. එයද පෙර පරිදිම ඉතිරි වන free space එක තෝරා add එබීමෙන් නිර්මාණය කළ හැකි ය. /home නිර්මාණය කිරීමේදී, සැළකිය යුතු කරුණක් තිබේ, එනම්, අප Swap partition සඳහා ලබා දිය යුතු ඉඩ ප්‍රමාණයයි. මෙම ඉඩ ප්‍රමාණය කෙලින්ම ඔබේ පරිගණකයේ RAM එක මත රඳා පවතී. එනම්, Swap partition සඳහා RAM එකට වඩා මඳක් වැඩි ප්‍රමාණයක් ලබා දිය යුතු ය. (උදා. RAM ප්‍රමාණය 2GB නම්, Swap ප්‍රමාණය 2.2GB = 2200MB ලබා දීම ප්‍රමාණවත් වේ. RAM 4GB නම්, Swap 4400MB ප්‍රමාණවත් වේ.) එම නිසා අප කළ යුත්තේ /home නිර්මාණයේදී, දෘඪ තැටියේ free space ලෙස පෙන්වූ ප්‍රමාණයෙන් Swap වලට ලබා දිය යුතු ප්‍රමාණයට මඳක් වැඩි ප්‍රමාණයක ඉඩක් ඉතුරු වන ආකාරයට /home හි ප්‍රමාණය (size) ලබා දීමයි.

එසේම file system type එක EXT4 ලෙස තෝරා ඇත. (Use as EXT4)

මෙම උදාහරණයේදී, දෘඪ තැටියේ 70GB free space එකක් තිබුණි. / සඳහා 20GB වෙන් කරන ලදි. එවිට, 50GB ඉතුරු විය. මෙහි RAM එක 2.5GB නිසා, 50 - 3 = 47GB ප්‍රමාණයක් /home සඳහා වෙන් කරන ලදි. ඉතිරි 3GB swap සඳහා ලබා දෙන ලදි. ඉදරිර රූප දෙක බලන්න. 

පියවර 6.3

/home සාදන අයුරු..

පියවර 6.4

Swap සාදන අයුරු.. 

පියවර 6.5


මේ තිබෙන්නේ අලුතින් සෑදූ partition තුනයි. ඒවා logical partition බැවින්, දැන් දෘඪ තැටියේ වින්ඩෝස් partition සමඟ සියලුම් partition ප්‍රමාණය හයකි. (ඔබේ පරිගණකයේ මෙම ප්‍රමාණය වෙනස් විය හැකි ය.) දැන් උබුන්ටු ස්ථාපනය කිරීමට සියල්ල සූදානම්.. 

පියවර 7

නැවත වරක් ඔබේ partition දෙස බලා සියල්ල නිවැරදි යයි තහවුරු කරගත් පසු, Install Now ඔබන්න. එවිට ස්ථාපන ක්‍රියාවලිය ඇරඹෙනු ඇත. මෙය ඇරඹුනු පසු නැවැත්විය නොහැක. මේ ස්ථාපන ක්‍රියාවලිය අතරතුර උබන්ටු මෙහෙයුම් පද්ධතියේ විවිධ දේවල් සකස් කිරීමට අදාල තිර ඉදිරියේදී දිස්වේ.

මීළඟ රූපය බලන්න..

පියවර 8

බොහෝ විට මෙම රූපයේ මෙන් colombo තේරී පැවතීමට පුළුවන. එසේ නොමැති නම්, ඉහළ ඇති map එකෙහි ශ්‍රී ලංකාව උඩ click කිරීමෙන් colombo තෝරාගත හැකි ය. ඉන්පසු continue කරන්න.. 

පියවර 9

ඔබගේ keyboard එක බොහෝ විට US එකක් වේ. එහි සිංහල අකුරු තිබුණත් එය බොහෝවිට US එකකි. එම නිසා වම්පස කවුලුවෙන් English (US) තොරා, continue කරන්න.. 

පියවර 10

මේ ඔබගේ තොරතුරු මෙහෙයුම් පද්ධතියට ඇතුලත් කිරීමේ කවුලුව යි. මෙම කවුලුවේ ඇති තොරතුරු පිරවීම ඔබට එතරම් ගැටලුවක් නොවනු ඇත. ඔබ මතක තබා ගත යුතු කරුනක් වන්නේ, මෙහි පහළින් ඇති, "Encrypt my home folder" යන්න තේරීම නොකළ යුතු ය. ඔබ මේ ගැන දන්න කෙනෙක් නම්, ඔබ තේරුවාට කමක් නැත. සාමාන්‍ය කෙනෙකු නම් මෙය තොරන්න එපා. ඉන් පසු Continue කරන්න..

පියවර 11

දැන් ස්ථාපනයට අදාළ ඔබගේ දායකත්වය අවසන් ය. උබුන්ටු ගැන විස්තර ඇතුලත් slide show එකක් ඔබට බලා ගැනීමට හැකි වනු ඇත. ස්ථාපනය අවසන් වීමට සාමාන්‍ය පරිගණකයක ගතවන්නේ විනාඩි 10ක පමණ කාලයක් පමණි. ඔබගේ පරිගණකයේ ගතවන කාලය වෙනස් විය හැකි බැවින්, ඉවසීමෙන් සිටින්න. ස්ථාපනය අවසන් වූ පසු, මීළඟ රූපයේ දැක්වෙන කවුලුව දිස් වනු ඇත..

උබුන්ටු ගැන විස්තර ඇතුලත් slide show එකක් ඔබට බලා ගැනීමට හැකි වනු ඇත. ස්ථාපනය අවසන් වීමට සාමාන්‍ය පරිගණකයක ගතවන්නේ විනාඩි 10ක පමණ කාලයක් පමණි. ඔබගේ පරිගණකයේ ගතවන කාලය වෙනස් විය හැකි බැවින්, ඉවසීමෙන් සිටින්න. ස්ථාපනය අවසන් වූ පසු, මීළඟ රූපයේ දැක්වෙන කවුලුව දිස් වනු ඇත..

පියවර 12

ස්ථාපනය සාර්ථකව නිම වූ පසු මෙම කවුලුව දිස්වේ. Restart now ඔබන්න..

පියවර 13

ටික වෙලාවකින් ඉහත රූපයේ පරිදි Remove Installtion Media පණිවිඩය දිස්වනු ඇත. එවිට, CD තැටිය ධාවකයෙන් ඉවතට ගන්න, USB Drive එක ගලවා ගන්න, ඉන් පසු Enter කරන්න. එවිට පරිගණකය Restart වී, උබුන්ටු මෙහෙයුම් පද්ධතිය ආරම්භ වනු ඇත.

වින්ඩෝස් සමඟ උබුන්ටු දැමූ අයට, ubuntu හා Windows තේරඋම සඳහා තිරයක් දිස්වනු ඇත. එවිට අදාළ මෙහෙයුම් පද්ධතිය තෝරා Enter කිරීමෙන් එය ආරම්භ කළ හැකිවේ.. 

පියවර 14

මේ දිස්වන්නේ උබුන්ටු login තිරයයි. මෙම තිරයේ පෙනුම ඔබගේ wallpaper එක අනුව වෙනස් වේ. මෙම තිරයේදී අදාළ පරිශිලක නාමය (user name) තොරා මුරපදය (password) ඇතුලත් කිරීමෙන් ඔබගේ නව මෙහෙයුම් පද්ධතියට පිවිසිය හැකි ය.

මේ දිස්වන්නේ උබුන්ටු system menu එකයි. මෙමඟින් settings වෙනස් කිරීම shutdown කිරීම ආදී දේවල් කළ හැකි ය. 

මේ තිබෙන්නේ උබුන්ටු වල පෙනුමයි. මෙම පෙනුම ඉතා විශාල වශයෙන් වෙනස් කළ හැකි ය.



මෙම මඟපෙන්වීම ඔබට වැදගත් වන්නට ඇති බව විශ්වාස කරමි. ඉදිරියේදී උබුන්ටු භාවිතය පිළබඳ බොහෝ දේ ඉදිරිපත් කෙරෙනු ඇත.

මේ දිස්වන්නේ Ubuntu 12.04 Gnome පෙනුම ය..

සැකසුම - Vishwaje Ravinath Bandára